Ngày 26/6/2025, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 217/2025/QH15 về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là một dấu mốc quan trọng, thể hiện tính ưu việt trong chính sách giáo dục của Việt Nam, đáp ứng mong mỏi của đông đảo người dân.
Trong suốt 80 năm kể từ ngày thành lập nước, giáo dục luôn được ưu tiên hàng đầu trong các chính sách của Đảng và Nhà nước. Ngay từ năm 1945, sau khi giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xóa mù chữ, xem giáo dục là chìa khóa để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Hiến pháp năm 2013 quy định: ‘Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.’ Nhà nước ưu tiên đầu tư và thu hút các nguồn đầu tư khác cho giáo dục; chăm lo giáo dục mầm non; bảo đảm giáo dục tiểu học là bắt buộc, Nhà nước không thu học phí; từng bước phổ cập giáo dục trung học; phát triển giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; thực hiện chính sách học bổng, học phí hợp lý.
Chính sách miễn, hỗ trợ học phí được cụ thể hóa trong Luật Giáo dục 2019. Qua các kỳ Đại hội, Đảng ta luôn quan tâm, chỉ đạo thực hiện những chính sách giáo dục nhân văn, trong đó có phổ cập giáo dục tiểu học, trung học cơ sở, và quan tâm hỗ trợ học phí cho các đối tượng khó khăn. Tại phiên họp Bộ Chính trị ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh, từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên toàn quốc, bắt đầu từ năm học 2025-2026. Trước đó, nhiều tỉnh, thành phố đã thí điểm việc miễn học phí cho học sinh mầm non, phổ thông từ nguồn ngân sách địa phương.
Từ năm học 2025-2026, tất cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục công lập trên cả nước sẽ được miễn học phí. Đồng thời, học sinh tại các cơ sở dân lập, tư thục cũng được hỗ trợ học phí. Mức hỗ trợ học phí do Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định theo khung học phí do Chính phủ quy định nhưng không vượt mức thu học phí của cơ sở giáo dục dân lập, tư thục. Chính sách này áp dụng cho công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam và học tập trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cả nước hiện có khoảng 23,2 triệu học sinh, trong đó 21,5 triệu học sinh học tại các cơ sở công lập và 1,7 triệu học sinh tại các cơ sở ngoài công lập. Áp dụng chính sách miễn học phí cho khối công lập và hỗ trợ học phí cho khối dân lập, tư thục sẽ giảm gánh nặng tài chính đáng kể cho hàng triệu gia đình. Miễn và hỗ trợ học phí không chỉ là một chính sách kinh tế-xã hội mà còn là một lựa chọn phát triển có tầm nhìn dài hạn, một bước tiến trong tư duy về vai trò của Nhà nước kiến tạo và vì dân.
Với việc thực hiện chính sách này, Việt Nam hiện là quốc gia duy nhất trong ASEAN miễn học phí từ mầm non đến phổ thông. Ngay khi ban hành, Nghị quyết 217 đã được đông đảo quần chúng nhân dân đón nhận nồng nhiệt, đánh giá cao. Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng đánh giá: ‘Miễn và hỗ trợ học phí không chỉ là một chính sách kinh tế-xã hội mà còn là một lựa chọn phát triển có tầm nhìn dài hạn, một bước tiến trong tư duy về vai trò của Nhà nước kiến tạo và vì dân. Trong lựa chọn ấy, chúng ta thấy rõ sự đồng thuận từ trên xuống dưới, từ lãnh đạo đến cơ quan lập pháp, hành pháp và rộng hơn – từ lòng dân.’
Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến cho rằng chính sách miễn học phí không mới và không giải quyết được gốc rễ bất bình đẳng giáo dục, chỉ là ‘chiêu trò mị dân’. Về vấn đề này, cần phải nhấn mạnh rằng, Việt Nam hiện có cơ chế quản lý và kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng giáo dục và công bằng trong phân phối nguồn lực. Để những luồng thông tin xấu độc, sai sự thật không tác động đến tâm lý cộng đồng và ảnh hưởng đến thực thi chính sách, cơ quan chức năng cần kịp thời cung cấp thông tin minh bạch, chính xác đến người dân. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân, nhất là các gia đình có thành viên là đối tượng được thụ hưởng lợi ích từ chính sách mới ban hành cần chủ động tiếp cận những thông tin chính thống, chỗ nào chưa hiểu hoặc còn vướng mắc có thể tìm gặp cơ quan chức năng để được tháo gỡ kịp thời.
