Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng biến nó trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã chủ trì lễ khởi công vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, khu tự trị Tây Tạng.
Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, một dòng sông huyết mạch chảy qua Tây Tạng trước khi trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh. Được lên kế hoạch từ năm 2020, dự án là một phần trong kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tối đa tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để triển khai.
Với công suất dự kiến lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ điện hàng năm, gấp 3 lần công suất của đập Tam Hiệp, đây sẽ là dự án thủy điện lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, dự án đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và các tác động môi trường tiềm ẩn.
Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ra bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ trong việc phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Dự án này sẽ bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (167 tỷ USD). Dự án chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực. Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới, đã được thành lập để làm chủ đầu tư dự án này.
Ấn Độ đã phản ứng với dự án này bằng cách đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, nhằm khẳng định quyền sử dụng nguồn nước. Những động thái này cho thấy sự cạnh tranh và nhạy cảm về nguồn nước giữa các quốc gia trong khu vực.
Trung Quốc và các quốc gia láng giềng sẽ cần phải duy trì sự hợp tác và đối thoại để đảm bảo rằng các dự án thủy điện như thế này được triển khai một cách bền vững và không gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và xã hội.
