Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature đã đưa ra một giải pháp tiềm năng để ngăn chặn sự lây lan của ký sinh trùng gây bệnh sốt rét thông qua vết đốt của muỗi. Các nhà khoa học đã phát hiện ra một cách để phá vỡ chu kỳ sống của ký sinh trùng này bằng cách chỉnh sửa gene của muỗi.
Bệnh sốt rét là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, được truyền cho người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có hơn 250 triệu người trên toàn thế giới bị muỗi truyền ký sinh trùng này, dẫn đến hàng trăm nghìn ca tử vong.
Để lan rộng, ký sinh trùng cần hoàn thành một hành trình phức tạp bên trong cơ thể muỗi. Ban đầu, muỗi hút máu từ người bị nhiễm bệnh, sau đó ký sinh trùng di chuyển đến ruột của muỗi. Tại đây, nó phải đối mặt với một thách thức lớn là di chuyển ra khỏi ruột và vào khoang cơ thể, nơi ký sinh trùng phát triển thành một dạng khác. Cuối cùng, nó di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi, nơi chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt.
Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã phát hiện ra rằng ký sinh trùng phụ thuộc vào một loại protein do chính muỗi tạo ra để thực hiện bước nhảy quan trọng này. Tuy nhiên, một số muỗi có biến thể của protein này dường như phá vỡ hành trình của ký sinh trùng.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi.
Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sử dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, phương pháp này còn gây tranh cãi và chưa được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm do lo ngại về hậu quả không mong muốn.
Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần vài năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa. Tuy nhiên, nghiên cứu này cho thấy về nguyên tắc, một chỉnh sửa nhỏ trong genome có thể khiến toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét nguy hiểm này.
Các phát hiện này mở ra hy vọng mới trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét, một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng đang ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Tuy nhiên, vẫn cần phải thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để xác minh hiệu quả và an toàn của phương pháp này trước khi có thể được áp dụng rộng rãi.
Hiện tại, các nhà nghiên cứu đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp mới để ngăn chặn sự lây lan của bệnh sốt rét. Bạn có thể tìm hiểu thêm về nghiên cứu này tại Nature và theo dõi các cập nhật mới nhất về các phương pháp phòng chống bệnh sốt rét tại Tổ chức Y tế Thế giới.
