Một nhà báo điều tra người Đức, Julian Röpcke, đã tiết lộ thông tin gây xôn xao trong cộng đồng quốc tế về việc máy móc mang nhãn hiệu VPIC của Việt Nam và Tsugami của Trung Quốc được sử dụng trong nhà máy sản xuất UAV Shahed-136, loại máy bay không người điều khiển mà Nga dùng để tấn công cơ sở hạ tầng dân sự tại Ukraine. Thông tin này đã thu hút sự chú ý của những người quan tâm đến cuộc chiến Nga-Ukraine tại Việt Nam.

Nhà báo Julian Röpcke, hiện đang làm việc tại tờ BILD, đã chia sẻ những hình ảnh chụp các thiết bị Tsugami B0325 xuất xứ Trung Quốc và thiết bị công nghiệp có nhãn VPIC, Vĩnh Phúc, Việt Nam, được phát hiện tại nhà máy sản xuất UAV Shahed/Geran tại Nga hoặc lãnh thổ do Nga kiểm soát. UAV Shahed-136 là loại UAV cảm tử có nguồn gốc công nghệ từ Iran, được Nga sử dụng rộng rãi trong các cuộc tấn công vào Ukraine từ năm 2022 đến nay.

Tuy nhiên, phía Việt Nam và công ty VPIC hiện hoàn toàn im lặng, không có phản hồi chính thức nào tính đến thời điểm hiện tại. Vấn đề ở đây là Nga hiện bị Liên Minh Châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Anh và nhiều quốc gia khác áp đặt hàng loạt biện pháp cấm vận, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự, công nghệ cao và xuất khẩu linh kiện có khả năng sử dụng kép.

Do đó, bất kỳ công ty nào tham gia hỗ trợ sản xuất vũ khí cho Nga – dù gián tiếp qua cung ứng thiết bị – đều có thể vi phạm các lệnh cấm vận nếu giao dịch diễn ra sau năm 2022 hoặc không được khai báo đúng mục đích sử dụng. Nếu thông tin của Röpcke là xác thực và thiết bị từ Việt Nam được sử dụng cho sản xuất UAV quân sự Nga, thì công ty VPIC có thể bị cáo buộc vi phạm các quy định về kiểm soát xuất khẩu, đặc biệt nếu họ không có biện pháp kiểm tra người dùng cuối.

Chắc chắn chính quyền CSVN sẽ bị yêu cầu giải trình về việc kiểm soát xuất khẩu công nghệ, dẫn đến áp lực phải điều tra nội bộ hoặc hợp tác với các cơ quan quốc tế, nếu các cuộc điều tra của các nước tham gia cấm vận tìm hiểu và xác định. Việt Nam hiện không nằm trong danh sách bị trừng phạt. Tuy nhiên, nếu bị phát hiện không kiểm soát được chuỗi cung ứng công nghiệp, ít nhất Hà Nội sẽ bị liệt kê vào danh sách theo dõi liên quan đến hỗ trợ quân sự cho Nga.

Công ty VPIC có thể bị đưa vào danh sách trừng phạt của Mỹ hoặc EU, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu toàn cầu. Có khả năng công ty này và liên quan đến cả Việt Nam sẽ bị hạn chế tiếp cận công nghệ phương Tây hoặc chịu giám sát đặc biệt. Dù chỉ là một chi tiết nhỏ trong mạng lưới công nghiệp quốc tế, nhưng một thiết bị máy móc có mặt trong dây chuyền sản xuất vũ khí tấn công cũng có thể trở thành lý do dẫn đến trừng phạt kinh tế hoặc cắt đứt hợp tác thương mại.

Đây là biểu hiện điển hình của tính hai mặt trong chính sách đối ngoại: một mặt giữ vai trò là quốc gia có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, mặt khác lại có dấu hiệu dung túng cho các hoạt động gián tiếp hỗ trợ một bên bị lên án là xâm lược. Nếu bị đưa vào điều tra trong thời gian tới, Việt Nam có thể bị đánh mất tính chính danh và uy tín quốc tế, đặc biệt trong vai trò tại ASEAN và các diễn đàn đa phương như APEC, Liên Hợp Quốc, hay trong các đàm phán thương mại tự do.

Sự mất niềm tin từ cộng đồng quốc tế sẽ kéo theo hậu quả sâu rộng: các đối tác phương Tây có thể giảm cấp độ hợp tác, gia tăng kiểm soát thương mại công nghệ, hoặc thậm chí áp đặt chế tài. Quan trọng hơn, Việt Nam sẽ bị nghi ngờ về tính nhất quán trong chính sách đối ngoại, làm xói mòn hình ảnh quốc gia trung lập, tôn trọng luật pháp quốc tế mà Hà Nội luôn cố gắng xây dựng. Giữa bối cảnh hiện nay, nếu cơ quan chức năng Việt Nam cũng như công ty VPIC không sớm lên tiếng hoặc không có các biện pháp cần thiết để kiểm soát và ngăn chặn những giao dịch liên quan, hình ảnh cũng như vị thế quốc gia sẽ đứng trước nhiều thách thức, rủi ro. Một điều đáng quan ngại là các yêu cầu minh bạch và giải trình có thể xuất hiện từ các quốc gia và tổ chức cùng có liên quan.

Mới đây, Việt Nam đã bỏ phiếu thuận tại Liên Hợp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine, cho thấy có vẻ như lập trường của Hà Nội là rõ ràng ủng hộ luật pháp quốc tế và nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, nếu thông tin do nhà báo Julian Röpcke công bố là chính xác, thì Việt Nam đang thể hiện một mâu thuẫn nghiêm trọng giữa lập trường ngoại giao và hành vi thực tiễn.

Việt Nam, thông qua các động thái trong tương lai, sẽ chứng minh liệu rằng nước này có nghiêm túc cam kết bảo vệ các nguyên tắc chung về thượng tôn pháp luật trong hoạt động quốc tế hay sẽ bỏ qua rủi ro mâu thuẫn, ảnh hưởng lớn đến lợi ích của Việt Nam và uy tín trên trường quốc tế.

Quân đội Ukraine đã đạt được thành công đáng kể trong việc phá hủy tổ hợp tác chiến điện tử thử nghiệm của Nga, chuyên sử dụng để chế áp máy bay không người lái (UAV). Theo báo cáo của Kyiv Independent, ngày 20/7, các binh sĩ thuộc Tiểu đoàn Svarog 424 của Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine đã phát hiện và phá hủy một hệ thống tác chiến điện tử (EW) hiếm và đắt đỏ của Nga, có tên gọi tổ hợp thử nghiệm KOP-2.

Tổ hợp KOP-2 là một thiết bị hiện đại của Nga, được thiết kế để phát hiện và gây nhiễu các UAV đối phương. Nó có khả năng quét dải tần số vô tuyến rộng, xác định tần số điều khiển của UAV và phát tín hiệu nhiễu công suất lớn nhằm vô hiệu hóa mục tiêu. Hệ thống này thường được triển khai để bảo vệ các mục tiêu chiến lược như hệ thống phòng không và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Tuy nhiên, trong thực chiến, hệ thống KOP-2 đã không phát huy hiệu quả. Theo Tiểu đoàn Svarog, đòn đánh đầu tiên đã làm tê liệt thiết bị, trước khi một đợt tấn công tiếp theo phá hủy hoàn toàn tổ hợp KOP-2. Chiến dịch thành công này cho thấy năng lực ngày càng tinh vi của các đơn vị UAV Ukraine trong việc phát hiện và loại bỏ các mối đe dọa tác chiến điện tử.

Những hoạt động như vậy có ý nghĩa quan trọng khi Nga ngày càng phụ thuộc vào các hệ thống EW để gây gián đoạn hoạt động của UAV Ukraine ở cấp độ chiến thuật. Việc phá hủy tổ hợp KOP-2 cũng cho thấy Ukraine đang tăng cường sử dụng công nghệ UAV và robot trên chiến trường như một phần trong chiến lược tổng thể nhằm giảm tổn thất nhân lực và thích ứng với các mối đe dọa ngày càng thay đổi dọc tuyến mặt trận.

Trong bối cảnh các cuộc tập kích bằng UAV quy mô lớn nhắm vào các thành phố của Ukraine trong những tuần gần đây, Kiev cũng đã gia tăng các đòn tấn công bằng UAV vào Moscow, với hàng chục chiếc bị phóng về phía thủ đô của Nga chỉ riêng trong tuần qua. Thông tin về các hoạt động quân sự của Ukraine có thể được tìm hiểu thêm tại Kyiv Independent.

Ukraine đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào lãnh thổ Nga trong sáng ngày 17/7, với các mục tiêu nhắm vào nhiều khu vực khác nhau trên toàn quốc. Thị trưởng Moscow Sergei Sobyanin xác nhận rằng hệ thống phòng không của Nga đã tiêu diệt 3 UAV của Ukraine khi chúng đang tiếp cận thủ đô Nga trong khoảng thời gian từ 2-3 giờ địa phương. Hiện tại, chưa có thông tin về thiệt hại hoặc thương vong tại Moscow.

Tuy nhiên, tại các khu vực khác, tình hình trở nên phức tạp hơn. Sân bay Pulkovo tại St. Petersburg đã phải tạm dừng hoạt động từ 5 giờ địa phương do ảnh hưởng từ cuộc tấn công, khiến ít nhất 10 chuyến bay bị chậm trễ. Truyền thông Nga cho biết hệ thống tác chiến điện tử ở phía đông St. Petersburg đã thành công bắn hạ nhiều UAV của Ukraine.

Trong khi đó, tại tỉnh Smolensk, Thống đốc Vasily Anokhin thông báo rằng 14 UAV của Ukraine đã bị bắn hạ, và một người đã bị thương trong vụ việc này. Tình hình tại các tỉnh giáp Ukraine là đặc biệt nghiêm trọng. Thống đốc tỉnh Belgorod Vyacheslav Gladkov cho biết, một người đã thiệt mạng và 6 người khác bị thương khi Ukraine tiến hành cuộc tấn công bằng UAV vào thành phố Belgorod.

Ngoài ra, tại thành phố Voronezh, các UAV đã tập kích một tòa nhà dân cư và làm 3 trẻ em bị thương. Thống đốc khu vực Alexander Gusev xác nhận ít nhất 5 UAV đã bị bắn hạ. Một thiếu nữ 14 tuổi đã bị thương tại tỉnh Kaluga khi 3 UAV bị tiêu diệt.

Bộ Quốc phòng Nga thông báo rằng trong tổng số các UAV của Ukraine bị bắn hạ trên toàn quốc là 122 chiếc. Tuy nhiên, quân đội Ukraine đến nay vẫn chưa đưa ra bình luận nào về các cáo buộc trên.

Cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào lãnh thổ Nga đã gây ra sự gián đoạn và thiệt hại tại nhiều khu vực. Nga đã triển khai hệ thống phòng không để đối phó với các cuộc tấn công, nhưng tình hình vẫn còn phức tạp. Hiện tại, vẫn chưa rõ mục tiêu và quy mô của cuộc tấn công, cũng như phản ứng của Ukraine đối với các cáo buộc này.

Iran đang tăng cường đầu tư vào quốc phòng dài hạn trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Mỹ và Israel. Chính phủ Iran vừa thông qua một dự luật quan trọng, tăng ngân sách quốc phòng lên khoảng 46 tỷ USD cho năm tài khóa 2025. Dự luật này không chỉ tập trung vào việc gia tăng ngân sách quốc phòng mà còn yêu cầu Bộ Dầu mỏ và các tổ chức kế hoạch, ngân sách phải đảm bảo toàn bộ ngân sách quốc phòng và giải quyết mọi thiếu hụt tài chính từ các năm trước đối với các chương trình quốc phòng đặc biệt.

Thiếu tướng Mohammad Reza Ashtiani, Phó tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran, đã nhấn mạnh rằng nước này đã đầu tư mạnh mẽ vào các hệ thống vũ khí tiên tiến, bao gồm máy bay không người lái (UAV), tên lửa tầm xa, chiến tranh mạng và nền tảng chỉ huy, kiểm soát số hóa. Ông cũng khẳng định rằng lực lượng vũ trang Iran không chỉ được trang bị vũ khí tiên tiến mà còn sở hữu tinh thần chiến đấu và khả năng phục hồi tâm lý vững vàng, nhờ kinh nghiệm tác chiến và huấn luyện dày dặn.

Một trong những trọng tâm chính trong kế hoạch quốc phòng của Iran là tiếp tục mở rộng chương trình tên lửa chiến thuật và UAV. Iran đã sản xuất nhiều dòng UAV tác chiến đa nhiệm và tên lửa, bao gồm Fath-360, với tầm bắn và độ chính xác được cải thiện qua từng phiên bản. Bên cạnh đó, các dòng tên lửa hành trình mới cũng đang được phát triển, phục vụ cả phòng thủ bờ biển lẫn tấn công chiến lược. Những phát triển này cho thấy Iran đang không ngừng nâng cao năng lực quân sự của mình.

Ngoài ra, Iran cũng đang đẩy mạnh chiến tranh mạng và tác chiến điện tử, với hàng nghìn hệ thống điều khiển, giám sát, liên lạc và gây nhiễu được phát triển và triển khai. Khả năng tích hợp vệ tinh và UAV để đồng bộ hóa hệ thống chỉ huy, điều hành được xác định là yếu tố then chốt trong chiến lược phòng thủ dài hạn của Iran. Những tiến bộ trong lĩnh vực này thể hiện sự đa dạng trong cách tiếp cận của Iran đối với an ninh và quốc phòng.

Iran tuyên bố đạt mức tự chủ 90-93% trong sản xuất quốc phòng, với các tổ chức như Tổ chức Công nghiệp Quốc phòng (DIO) và IEI đóng vai trò then chốt. Hệ thống sản xuất hiện nay của Iran có thể cung ứng từ xe tăng chủ lực Zulfiqar, xe thiết giáp Rakhsh, pháo binh cơ động, cho đến UAV và tên lửa các loại. Điều này cho thấy khả năng tự chủ trong sản xuất quốc phòng của Iran đã đạt được những thành tựu đáng kể.

Trong lĩnh vực hải quân, Iran chú trọng đầu tư vào các nền tảng nhỏ gọn nhưng có hỏa lực mạnh, bao gồm lớp tàu hộ vệ Shahid Soleimani với khả năng phóng tên lửa và phòng không tầm gần. Iran cũng đưa vào biên chế tàu IRIS Shahid Bagheri, một tàu container cải hoán, trọng tải 41.000 tấn, trang bị hệ thống phóng UAV và radar giám sát tầm xa. Những động thái này cho thấy Iran đang nỗ lực hiện đại hóa và tăng cường năng lực của hải quân.

Với việc tăng chi tiêu quốc phòng lên mức chưa từng có, kết hợp cùng cam kết phát triển các lĩnh vực công nghệ then chốt như UAV, tên lửa thông minh, chiến tranh mạng và nền tảng chỉ huy kỹ thuật số, Iran đang chuẩn bị cho một kịch bản xung đột kéo dài. Việc thể chế hóa các cơ chế tài chính, đẩy mạnh sản xuất nội địa và tối ưu hóa công nghệ tác chiến phi đối xứng cho thấy Iran không chỉ hướng đến răn đe chiến lược mà còn đặt nền móng cho sự sẵn sàng dài hạn, bất chấp áp lực trừng phạt và kinh tế.

Một chiến dịch tấn công mạng vừa được thực hiện bởi lực lượng tình báo quốc phòng Ukraine, phối hợp với các nhóm tin tặc độc lập, nhằm vào nhà sản xuất UAV quân sự hàng đầu của Nga, Haskar Integration. Cuộc tấn công đã xóa nhiều dữ liệu quan trọng và làm tê liệt toàn bộ hệ thống sản xuất của công ty này.

Theo nguồn tin từ Cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (HUR), chiến dịch này đã xâm nhập vào hệ thống mạng và máy chủ của Haskar Integration, một trong những nhà thầu quân sự chủ chốt của Nga trong lĩnh vực sản xuất UAV. Các chuyên gia Ukraine đã truy cập và xóa toàn bộ dữ liệu trên máy chủ, bao gồm hơn 47TB dữ liệu kỹ thuật và 10TB bản sao lưu.

Hệ thống điều hành, kế toán và truy cập internet của công ty bị vô hiệu hóa hoàn toàn. Đáng chú ý, toàn bộ cửa của nhà máy bị khóa từ xa, buộc nhân viên phải sơ tán qua lối thoát hiểm khẩn cấp. Trong số dữ liệu bị đánh cắp có nhiều hồ sơ nhân sự mật và toàn bộ tài liệu thiết kế, quy trình sản xuất UAV, hiện đã được chuyển giao cho các chuyên gia quốc phòng Ukraine.

Cuộc tấn công này được xem là một trong những chiến dịch mạng quy mô lớn và gây thiệt hại nghiêm trọng nhất kể từ đầu cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga. Thông tin chi tiết về cuộc tấn công vẫn chưa được công bố rộng rãi, nhưng rõ ràng rằng nó đã gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động sản xuất và nghiên cứu của Haskar Integration.

Các chuyên gia an ninh mạng nhận định rằng cuộc tấn công này có thể là một phần của chiến lược nhằm phá vỡ khả năng sản xuất và cung cấp vũ khí của Nga trong cuộc xung đột hiện tại. Tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn chưa có thông báo chính thức từ phía Nga về vụ tấn công mạng này.

Trong bối cảnh căng thẳng giữa Ukraine và Nga ngày càng leo thang, các cuộc tấn công mạng và hoạt động gián điệp trên không gian mạng được cho là sẽ tiếp tục gia tăng. Các quốc gia và tổ chức trên thế giới đang phải đối mặt với những thách thức mới trong việc bảo vệ an ninh mạng và ngăn chặn các cuộc tấn công có tổ chức.

Trước sự phát triển và gia tăng đáng kể của máy bay không người lái (UAV) cảm tử Shahed do Nga sản xuất và sử dụng, Ukraine đã chuyển hướng chiến lược sang sử dụng hàng chục nghìn UAV đánh chặn nhằm cải thiện và tăng cường khả năng phòng không của mình. Ông Arsen Zhumadilov, Giám đốc Cơ quan mua sắm thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine, đã xác nhận rằng Ukraine đã ký kết hợp đồng sản xuất với số lượng lớn các UAV đánh chặn và dự kiến sẽ tiếp tục đặt mua thêm tùy theo khả năng ngân sách của nước này. Sự hỗ trợ từ các nước đồng minh cũng đang được xem xét để đẩy mạnh sản lượng.

Việc Mỹ viện trợ thêm các hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine đã đóng vai trò quan trọng và mang lại hiệu quả trong việc đối phó với tên lửa đạn đạo và hành trình của Nga. Tuy nhiên, trong tháng 6 vừa qua, Nga đã phóng hơn 5.000 UAV loại Shahed, trong đó có một đêm ghi nhận tới 728 chiếc, vượt xa khả năng phản ứng và đáp ứng của bất kỳ hệ thống phòng không nào hiện có. Mỗi tên lửa Patriot có giá lên tới 3,3 triệu USD, đắt gấp 100 lần so với một chiếc Shahed. Điều này đã khiến Ukraine buộc phải tìm kiếm một giải pháp phòng thủ khác: rẻ, cơ động và có thể mở rộng nhanh chóng.

UAV đánh chặn đã trở thành giải pháp duy nhất và hợp lý để ‘vá’ lại những lỗ hổng phòng không mà súng máy hay tên lửa không thể xử lý. Ukraine đã bắt đầu cải tiến các UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) thành UAV đánh chặn trên không để phá hủy các UAV trinh sát của Nga. Các mẫu UAV đánh chặn mới đang được thiết kế lại theo kiểu khí động học, với giá dao động từ 1.000 đến 5.000 USD tùy vào khả năng hoạt động và yêu cầu kỹ thuật.

Số lượng UAV mà Nga sử dụng trong năm qua đã tăng gấp 10 lần so với các năm trước. Để đối phó với sự gia tăng này, Ukraine đang tăng tốc triển khai lá chắn mới, hy vọng sớm đưa tỷ lệ đánh chặn quay trở lại mức hơn 95%. Điều này không chỉ giúp Ukraine nâng cao hiệu quả phòng không mà còn góp phần giảm thiểu các thiệt hại do UAV cảm tử của Nga gây ra.

Ukraine đang đẩy mạnh sản xuất và triển khai UAV đánh chặn nhằm mục đích cân bằng và đối phó với sức ép từ phía Nga. Sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế cùng với nỗ lực tự chủ trong sản xuất quốc phòng đang giúp Ukraine có thêm cơ hội để bảo vệ không gian bầu trời của mình.