Trong bối cảnh xung đột tại Ukraine ngày càng leo thang, với các cuộc tập kích bằng UAV tự sát của Nga ngày càng tăng, Ukraine đã tìm ra một vũ khí phòng không hiệu quả để đối phó với mối đe dọa này. Đó là pháo phòng không tự hành Gepard do Đức sản xuất, một phương tiện đã chứng minh khả năng thể hiện ấn tượng trong việc bắn rơi các UAV Shahed của Nga.

Các UAV Shahed, với khả năng mang đầu đạn nặng 90kg và bay hàng nghìn km nhờ hệ thống dẫn đường vệ tinh, đã trở thành một mối đe dọa đáng kể đối với Ukraine. Tuy nhiên, các pháo phòng không tự hành Gepard, với cặp pháo tự động 35mm Oerlikon điều khiển bằng radar, đã chứng minh là một trong những hệ thống phòng thủ hiệu quả nhất chống lại UAV Shahed.

Theo một kỹ sư phòng không Ukraine có biệt danh ‘Alchemist’, các hệ thống pháo 35mm tự động tạo ra những đám mây đạn dày đặc, giúp phá hủy UAV chỉ trong phạm vi vài km. Hàng chục hệ thống Gepard của Ukraine, cùng với một số lượng nhỏ hơn các hệ thống Skynex hiện đại hơn, đã đảm nhiệm lớp phòng thủ tầm trung quan trọng trong các cuộc tập kích bằng UAV Shahed.

Một chiếc Gepard của Đức với 2 khẩu pháo Oerlikon 35mm từng bắn rơi nhiều UAV chỉ với một loạt đạn. Các UAV tấn công Shahed của Nga liên tục nhắm vào các thành phố Ukraine, và đánh chặn loại UAV chạy bằng động cơ cánh quạt này là ‘ưu tiên cao nhất’ ở Kiev.

Kể từ khi Nga phóng chiếc Shahed đầu tiên vào Ukraine gần 3 năm trước, họ đã triển khai hàng chục nghìn UAV tự sát, khoảng 29.000 chiếc tính đến nay. Một chiếc Shahed có thể có giá từ 50.000 đến 150.000 USD.

Tần suất các cuộc tấn công bằng UAV đang tăng nhanh cả về quy mô. Nga chấp nhận mất nhiều UAV Shahed, khoảng 75% bị chặn, vì các đợt tấn công dồn dập được thiết kế để bào mòn hệ thống phòng không.

Nếu lực lượng Ukraine phải dùng tên lửa đất đối không cho mỗi UAV Shahed, kho tên lửa của họ có thể cạn trong vài tuần hoặc vài tháng. Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ chỉ sản xuất khoảng 600 quả tên lửa Patriot mỗi năm, loại tên lửa trị giá hàng triệu USD.

Các loại tên lửa phòng không nhỏ hơn thì rẻ hơn, nhưng cũng vẫn đắt. Ngược lại, khoảng 80 hệ thống Gepard cùng một số Cheetah mà Mỹ gửi sang Ukraine là vũ khí giá rẻ. Đây là phương tiện cũ, đã qua sử dụng, đơn giản và đáng tin cậy so với tiêu chuẩn hiện đại.

Chi phí vận hành Gepard chủ yếu nằm ở giá đạn pháo 35mm. Sau khi gửi toàn bộ kho đạn thời Chiến tranh Lạnh cho Ukraine vào năm 2023, Đức đã trả cho Rheinmetall 181 triệu USD để tái khởi động dây chuyền sản xuất và chế tạo thêm 300.000 viên đạn mới nặng 1,5kg.

Với kíp chiến đấu Gepard, chi phí bắn rơi một UAV Shahed chỉ vào khoảng vài nghìn USD. Chính nhờ sự tiết kiệm và độ chính xác đó mà Gepard đang giữ vai trò tuyến đầu trong chiến dịch phòng thủ của Ukraine trước UAV Shahed.

Quân đội Ukraine đã đạt được thành công đáng kể trong việc phá hủy tổ hợp tác chiến điện tử thử nghiệm của Nga, chuyên sử dụng để chế áp máy bay không người lái (UAV). Theo báo cáo của Kyiv Independent, ngày 20/7, các binh sĩ thuộc Tiểu đoàn Svarog 424 của Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine đã phát hiện và phá hủy một hệ thống tác chiến điện tử (EW) hiếm và đắt đỏ của Nga, có tên gọi tổ hợp thử nghiệm KOP-2.

Tổ hợp KOP-2 là một thiết bị hiện đại của Nga, được thiết kế để phát hiện và gây nhiễu các UAV đối phương. Nó có khả năng quét dải tần số vô tuyến rộng, xác định tần số điều khiển của UAV và phát tín hiệu nhiễu công suất lớn nhằm vô hiệu hóa mục tiêu. Hệ thống này thường được triển khai để bảo vệ các mục tiêu chiến lược như hệ thống phòng không và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Tuy nhiên, trong thực chiến, hệ thống KOP-2 đã không phát huy hiệu quả. Theo Tiểu đoàn Svarog, đòn đánh đầu tiên đã làm tê liệt thiết bị, trước khi một đợt tấn công tiếp theo phá hủy hoàn toàn tổ hợp KOP-2. Chiến dịch thành công này cho thấy năng lực ngày càng tinh vi của các đơn vị UAV Ukraine trong việc phát hiện và loại bỏ các mối đe dọa tác chiến điện tử.

Những hoạt động như vậy có ý nghĩa quan trọng khi Nga ngày càng phụ thuộc vào các hệ thống EW để gây gián đoạn hoạt động của UAV Ukraine ở cấp độ chiến thuật. Việc phá hủy tổ hợp KOP-2 cũng cho thấy Ukraine đang tăng cường sử dụng công nghệ UAV và robot trên chiến trường như một phần trong chiến lược tổng thể nhằm giảm tổn thất nhân lực và thích ứng với các mối đe dọa ngày càng thay đổi dọc tuyến mặt trận.

Trong bối cảnh các cuộc tập kích bằng UAV quy mô lớn nhắm vào các thành phố của Ukraine trong những tuần gần đây, Kiev cũng đã gia tăng các đòn tấn công bằng UAV vào Moscow, với hàng chục chiếc bị phóng về phía thủ đô của Nga chỉ riêng trong tuần qua. Thông tin về các hoạt động quân sự của Ukraine có thể được tìm hiểu thêm tại Kyiv Independent.

Chính phủ Australia, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Anthony Albanese, tiếp tục khẳng định sự ủng hộ vững chắc và mạnh mẽ đối với Ukraine. Bộ Quốc phòng Australia vừa thông báo về việc bàn giao lô xe tăng M1A1 Abrams đầu tiên cho quân đội Ukraine, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong mối quan hệ hợp tác quốc phòng giữa hai quốc gia.

Bộ trưởng Quốc phòng Australia, Richard Marles, nhấn mạnh rằng hơn một nửa trong số 49 chiếc M1A1 Abrams mà Canberra đã cam kết viện trợ cho Kiev đã được chuyển giao trong đợt này. Ông khẳng định rằng Australia vẫn kiên định ủng hộ Ukraine và mong muốn một nền hòa bình công bằng, lâu dài cho quốc gia này.

Đại sứ Ukraine tại Australia, Vasyl Myroshnychenko, đã xác nhận thông tin này và gửi lời cảm ơn chân thành tới chính phủ Australia. Ông Myroshnychenko miêu tả hành động này không chỉ là hỗ trợ quân sự đơn thuần mà còn là một biểu tượng của tình đoàn kết mạnh mẽ, mang lại hy vọng và niềm tin cho người dân Ukraine trong những thời khắc khó khăn.

Quá trình viện trợ 49 xe tăng M1A1 Abrams cho Ukraine đã được Australia cam kết từ tháng 10 năm 2023. Tuy nhiên, việc chuyển giao bị trì hoãn trong 9 tháng, có lẽ do các ràng buộc từ phía Mỹ. Hợp đồng ban đầu yêu cầu Australia phải được Mỹ chấp thuận trước khi chuyển giao xe tăng cho một bên thứ ba như Ukraine.

Sau khi Mỹ đồng ý, Canberra đã được phép bàn giao loạt xe tăng Abrams cho Kiev. Trong cuộc gặp với Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Italy vào ngày 18 tháng 5, Thủ tướng Albanese đã cho biết rằng lô xe tăng đầu tiên đang trên đường tới Ukraine.

Australia đã mua 59 xe tăng M1A1 Abrams vào năm 2007, nhưng chúng chưa bao giờ được sử dụng trong thực chiến. Những chiếc xe tăng này đã bị loại biên và sẽ được thay thế bằng phiên bản M1A2 SEP v3 hiện đại hơn.

Mỹ cũng đã chuyển giao 31 xe tăng M1A1SA Abrams cho Ukraine, đủ để trang bị cho một tiểu đoàn thiết giáp. Quân đội Ukraine đã tuyên bố rằng mẫu xe tăng có giá 10 triệu USD của Mỹ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chọc thủng phòng tuyến đối phương.

Tuy nhiên, Ukraine đã phải hứng chịu nhiều thiệt hại dù chỉ triển khai hạn chế, không tham gia các chiến dịch đột kích hiệp đồng theo học thuyết quân sự của NATO. Trang phân tích thông tin chiến sự Oryx ước tính rằng Ukraine đã mất ít nhất 22 chiếc Abrams kể từ khi loại xe này tham gia chiến đấu vào tháng 2 năm 2024.

Nga vừa thông báo với các cơ quan quản lý quốc tế rằng các vệ tinh thương mại của châu Âu, được cho là hỗ trợ quân đội Ukraine trong xung đột, sẽ trở thành mục tiêu hợp pháp của Moscow. Bộ Phát triển Kỹ thuật số và Truyền thông Nga đã gửi thông báo này tới Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) và Ủy ban Quy định Tần số Vô tuyến (RRB) vào ngày 17/7.

Động thái này của Nga được xem là một dấu hiệu leo thang trong cuộc chiến thông tin và không gian giữa Moscow và các nước châu Âu ủng hộ Ukraine. ITU và RRB là hai tổ chức quốc tế có vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều tiết các hoạt động viễn thông và tần số vô tuyến trên toàn cầu.

Trong thông báo, Nga khẳng định sẽ không can thiệp vào việc sử dụng vệ tinh cho mục đích dân sự, nhưng sẽ nhắm vào các cơ sở hạ tầng vệ tinh hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Đây là lần đầu tiên Nga công khai thông báo nhắm tới các vệ tinh châu Âu được cho là hỗ trợ quân đội Ukraine.

Trước đó, vào tháng 3, 8 quốc gia châu Âu đã đệ đơn khiếu nại lên Liên Hợp Quốc về hành vi can thiệp của Nga vào hệ thống liên lạc vệ tinh ở châu lục. 17 quốc gia EU khác cùng với Anh cũng lên tiếng ủng hộ, yêu cầu Nga chấm dứt hành vi này. Đơn khiếu nại có chữ ký của Estonia, Latvia, Litva, Ba Lan, Ukraine, Phần Lan, Pháp và Hà Lan.

Nga đã gây nhiễu các vệ tinh hàng đầu của châu Âu như Eutelsat và SES – những đơn vị cung cấp dịch vụ truyền hình, radio và hệ thống định vị hàng không. Các thông điệp nêu quan điểm của Nga về xung đột ở Ukraine bất ngờ xuất hiện trên một số kênh truyền hình ở Hà Lan và một số quốc gia châu Âu khác. Nguyên nhân được cho là do Nga can thiệp tín hiệu vệ tinh.

Ukraine cũng ghi nhận những sự cố tương tự, dẫn đến gián đoạn các chương trình truyền hình trong nước. Trong năm 2024, Eutelsat và SES đã lần theo nguồn gốc các tín hiệu gây nhiễu và xác định chúng đến từ các khu vực do Nga kiểm soát, cụ thể là bán đảo Crimea và vùng Kaliningrad.

Việc Nga nhắm tới các vệ tinh thương mại châu Âu làm dấy lên lo ngại về sự leo thang trong cuộc chiến không gian và khả năng gây ra các tác động tiêu cực đến hệ thống liên lạc và định vị toàn cầu.

Quân đội Nga đang trải qua một quá trình tái thiết nhanh chóng sau hơn ba năm xung đột với Ukraine. Các nhà phân tích phương Tây cho rằng, mặc dù chịu tổn thất nặng nề, quân đội Nga đã lớn mạnh hơn nhiều so với thời kỳ đầu xung đột. Tướng Lục quân Mỹ Christopher Cavoli, Tư lệnh Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ (EUCOM) kiêm Tư lệnh Quân đồng minh tối cao NATO ở châu Âu (SACEUR), đã báo cáo trước Ủy ban Quân vụ của Thượng viện Mỹ về tình hình quân đội Nga.

Theo ông Cavoli, quân đội Nga đã mất khoảng 920.000 lính thương vong, nhưng đang tái thiết và phát triển với tốc độ nhanh hơn dự đoán. Quân đội Nga hiện duy trì hơn 600.000 binh sĩ tại tiền tuyến Ukraine, mức tập trung quân cao nhất kể từ đầu xung đột. Điện Kremlin đã ra lệnh mở rộng quân đội với mục tiêu đạt tới 1,5 triệu quân thường trực. Để hoàn thành mục tiêu này, quân đội Nga đang tuyển thêm khoảng 30.000 lính mỗi tháng.

Tuy nhiên, con số này không đủ để duy trì cả việc mở rộng lẫn phục vụ chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Năm ngoái, Moscow được tin đã mất 400.000 binh sĩ do giao tranh, nhưng đã bù đắp tổn thất với tỷ lệ gần như 1-1. Việc tái thiết và mở rộng quân đội Nga đang diễn ra nhanh chóng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức phía trước.

Về phía Ukraine, các chuyên gia của Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế (IISS) cho rằng, mặc dù năm 2024 là một năm khó khăn đối với Ukraine trên tiền tuyến, nhưng các lực lượng vũ trang nước này đã hạn chế được những bước tiến của quân Nga và gây tổn thất cho Moscow. Tuy nhiên, quân đội Ukraine đang gặp khó khăn về nhân lực, đặc biệt về quản lý và phân bổ.

Một số lữ đoàn mới thành lập đã trải qua quá trình thành lập hỗn loạn, với việc toàn bộ các tiểu đoàn bị tách ra và được điều động bổ sung cho các lữ đoàn tiền tuyến đã bị suy yếu. Quân đội Ukraine chỉ có đội hình chỉ huy đặc biệt trên cấp lữ đoàn, khiến việc liên lạc và phối hợp giữa các lữ đoàn trở nên không đồng đều và khó khăn.

Tỷ lệ hao hụt quân số của các tiểu đoàn bộ binh vẫn cao nhất, với số lượng nhân sự được báo cáo chỉ vào khoảng 20-30% tổng quân số. Nếu giải quyết được những vấn đề trên, Ukraine có thể cải thiện đáng kể năng lực quân sự và đối phó hiệu quả hơn với quân đội Nga trên tiền tuyến.

Quân đội Ukraine đang nỗ lực để cải thiện tình hình, nhưng vẫn còn nhiều thách thức phía trước. Trong khi đó, quân đội Nga tiếp tục duy trì áp lực trên tiền tuyến và tìm cách đạt được mục tiêu chiến lược của mình. Tình hình xung đột ở Ukraine vẫn còn phức tạp và đòi hỏi sự quan tâm của cộng đồng quốc tế.

Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã kéo dài hơn ba năm rưỡi, với sự chênh lệch đáng kể về quân sự, kinh tế và nguồn nhân lực giữa hai bên. Các chuyên gia quốc tế đánh giá quân đội Nga vượt trội hơn quân đội Ukraine về mọi mặt, bao gồm ngân sách quốc phòng, số lượng quân nhân, quy mô hạm đội và các thiết bị quân sự khác.

Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) của Mỹ cho biết cuộc xung đột dường như đã lâm vào bế tắc, với tiền tuyến trải dài gần 1.000km và Nga kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine. Tương quan lực lượng giữa Nga và Ukraine cho thấy Nga vẫn duy trì được lợi thế quân sự.

Theo báo cáo của Tình báo Mỹ, khoảng 750.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương, trong khi Ukraine hứng chịu hơn 425.000 trường hợp thương vong. Hiện nay, Nga ước tính có 1,2 triệu lính đang tại ngũ, trong khi Ukraine có khoảng 880.000 quân nhân.

Tỷ lệ thương vong cao đã gây căng thẳng cho quân đội của cả hai nước. Ukraine đã điều chỉnh chiến thuật để thích ứng với tình trạng thiếu hụt nhân lực, sử dụng máy bay không người lái (UAV) công nghệ cao để làm chậm các bước tiến và gây thương vong lớn cho đối phương. Ukraine cho biết họ đã sản xuất 2,2 triệu UAV năm ngoái và đặt mục tiêu xuất xưởng 4,5 triệu chiếc trong năm nay.

Về năng lực khí tài, Nga đã mất 3.000 xe tăng, 9.000 xe chiến đấu bộ binh và xe bọc thép chở quân, 13.000 khẩu pháo và 400 hệ thống phòng không kể từ đầu xung đột. Tuy nhiên, Nga dự kiến sẽ có thêm 1.500 xe tăng, 3.000 xe bọc thép và 200 tên lửa Iskander và tên lửa hành trình trong năm nay.

Ukraine đã vượt qua tình trạng thiếu hụt đạn dược và hiện có nền tảng công nghiệp quốc phòng mạnh gấp 10 lần so với thời gian đầu xung đột. Tướng Christopher Cavoli, Tổng tư lệnh tối cao Lực lượng đồng minh châu Âu của NATO, cho biết Ukraine hiện có đủ loại vũ khí, gồm cả UAV, các hệ thống pháo binh và tên lửa Javelin, có thể phá hủy xe tăng và các thiết bị khác của Nga.

Các chuyên gia quốc tế nhận định rằng tình hình xung đột giữa Nga và Ukraine sẽ còn kéo dài và phức tạp trong thời gian tới. Cả hai bên đều cần phải điều chỉnh chiến thuật và tăng cường năng lực quân sự để đạt được lợi thế trên chiến trường.

Trong bối cảnh hiện nay, cộng đồng quốc tế đang kêu gọi các bên liên quan tìm kiếm giải pháp hòa bình để chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, với sự chênh lệch đáng kể về quân sự và kinh tế giữa hai bên, việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình sẽ không dễ dàng.