Thủ đô Hà Nội đang đối mặt với thách thức lớn khi triển khai kế hoạch loại bỏ xe máy chạy xăng, đặc biệt là trong khu vực nội đô. Theo chỉ đạo của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 của Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận trung tâm là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, kế hoạch này sẽ được áp dụng cho tất cả các phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.

Hiện nay, Hà Nội có hơn 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là các phương tiện từ tỉnh khác đến lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, có khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện.

Tuy nhiên, hệ thống giao thông công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội trong thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới, nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động đã tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc loại bỏ xe máy chạy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, mặc dù đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi.

Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ô tô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.

Để giải quyết bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…

Ông Thanh cũng nhấn mạnh rằng việc loại bỏ xe máy chạy xăng cần được thực hiện một cách linh hoạt và phù hợp với điều kiện thực tế của Hà Nội. Thành phố cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả để đảm bảo quyền lợi của người dân, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Trước mắt, Hà Nội cần đẩy mạnh đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng, bao gồm cả đường sắt đô thị và xe buýt, để tạo ra các lựa chọn di chuyển thuận tiện và hiệu quả cho người dân. Bên cạnh đó, thành phố cũng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và bảo vệ môi trường.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ban hành yêu cầu đối với thành phố Hà Nội về việc thực hiện các biện pháp nhằm chuyển đổi phương tiện, hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Theo đó, thành phố cần có lộ trình cụ thể để hạn chế và tiến tới loại bỏ xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1.

Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Hà Nội phải thực hiện lộ trình đến ngày 1/7/2026, không còn xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Đây là một phần trong kế hoạch hạn chế hoạt động của xe máy ở một số khu vực và dừng hoạt động xe máy ở các quận cũ vào năm 2030 mà Hà Nội đã đặt ra từ năm 2017.

Không chỉ dừng lại ở đó, từ ngày 1/1/2028, Hà Nội sẽ không cho phép xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2. Đồng thời, thành phố cũng sẽ hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực này. Kế hoạch này không chỉ giới hạn ở Vành đai 1 và Vành đai 2, mà còn dự kiến mở rộng ra Vành đai 3 từ năm 2030.

Việc chuyển đổi phương tiện sang sử dụng năng lượng sạch, giảm thiểu ô nhiễm môi trường là một trong những mục tiêu quan trọng trong kế hoạch phát triển bền vững của thành phố Hà Nội. Những biện pháp này không chỉ góp phần cải thiện chất lượng không khí, mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của thành phố.

Trước đó, vào năm 2017, Hà Nội đã đặt ra kế hoạch hạn chế hoạt động của xe máy ở một số khu vực và dừng hoạt động xe máy ở các quận cũ vào năm 2030. Việc này nhằm giảm thiểu ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. Với các yêu cầu mới từ Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ phải đẩy nhanh tiến độ thực hiện các biện pháp này, đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra.