Ngày 22 tháng 7, Bộ Ngoại giao Nga thông báo rằng nước này đã đáng kể mở rộng danh sách các quan chức Liên minh châu Âu (EU) bị cấm nhập cảnh vào Nga. Động thái này được xem là biện pháp đáp trả các gói trừng phạt mới mà EU đã áp đặt lên Nga trong tháng 5 và tháng 7 vừa qua.

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Nga, danh sách trừng phạt sẽ bao gồm các nhân viên của các cơ quan thực thi pháp luật, tổ chức nhà nước và thương mại, công dân của các nước thành viên EU và một số quốc gia phương Tây khác, những người chịu trách nhiệm cung cấp hỗ trợ quân sự cho Kiev. Bên cạnh đó, lệnh cấm nhập cảnh cũng nhắm đến các đại diện tham gia vào việc thành lập tòa án đặc biệt được Ukraine và Hội đồng châu Âu thành lập hồi tháng trước, cùng các quan chức vận động việc tịch thu tài sản của Nga hoặc sử dụng số tiền đó để hỗ trợ Kiev.

Bộ Ngoại giao Nga khẳng định rằng các hành động thù địch chống lại Nga sẽ không thể ảnh hưởng đến chính sách của Matxcơva. Đồng thời, cảnh báo rằng các lệnh trừng phạt tiếp theo của EU cũng sẽ nhận được các phản ứng đáp trả kịp thời và phù hợp.

Trước đó, vào ngày 18 tháng 7, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức thông qua gói trừng phạt kinh tế thứ 18 nhằm vào Nga. Một trong những nội dung quan trọng nhất của gói trừng phạt này là việc hạ giá trần áp lên dầu mỏ Nga xuất khẩu sang các nước thứ ba xuống 15% thấp hơn giá thị trường. Ngoài việc giảm giá trần, EU cũng đã đưa hơn 100 tàu khác vào danh sách đen ‘hạm đội bóng đêm’, áp phạt một nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu của Nga ở Ấn Độ và hai ngân hàng Trung Quốc, đặt lệnh cấm giao dịch đối với các ngân hàng Nga và hạn chế xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng với nước này.

Các biện pháp trừng phạt và phản ứng đáp trả giữa Nga và EU tiếp tục cho thấy sự leo thang trong cuộc chiến kinh tế và chính trị giữa hai bên. Nga đã nhiều lần cảnh báo về việc sẽ đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây, và gần đây, các biện pháp đáp trả của Matxcơva đã được thực hiện một cách rõ ràng.

Trong khi đó, EU tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn đối với Nga, thể hiện qua các gói trừng phạt liên tiếp. Mục tiêu của các biện pháp này là nhằm gây áp lực lên Nga và khiến nước này phải thay đổi chính sách, đặc biệt là liên quan đến cuộc xung đột tại Ukraine.

Cho đến nay, vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy sự giảm nhẹ trong căng thẳng giữa Nga và EU. Thay vào đó, cả hai bên dường như tiếp tục duy trì chiến lược đáp trả lẫn nhau, làm cho tình hình chính trị và kinh tế giữa hai bên ngày càng trở nên phức tạp.

Hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không Patriot do Mỹ viện trợ cho Ukraine đang gặp phải những thách thức đáng kể trong việc đánh chặn các tên lửa đạn đạo của Nga. Thông tin từ Wall Street Journal cho biết, trong vài tháng gần đây, radar của hệ thống Patriot đã không thể phát hiện các tên lửa đạn đạo như Iskander-M hoặc Kinzhal. Điều này đã dẫn đến việc lực lượng phòng không Ukraine phải phóng tới 100 tên lửa trong vòng 1,5 đến 2 phút chỉ để đánh chặn một mục tiêu, cho thấy hiệu quả thấp của Patriot trong điều kiện chiến sự hiện nay.

Nguyên nhân của vấn đề này nằm ở sự phát triển của vũ khí Nga. Các tên lửa mới sử dụng quỹ đạo bay phức tạp khiến radar AN/MPQ-53 của Patriot khó phát hiện. Minh chứng cho điều này là các đợt tập kích quy mô lớn của Nga, chẳng hạn như cuộc tấn công vào Kiev ngày 10/7 với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo.

Quân đội Ukraine đã phải sử dụng một lượng lớn tên lửa PAC-3 đắt đỏ, mỗi quả trị giá khoảng 4 triệu USD, để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu. Trong những tuần gần đây, nhiều quan chức Ukraine đã công khai kêu gọi phương Tây cung cấp thêm hệ thống Patriot để bảo vệ bầu trời, đặc biệt là trước nguy cơ mất dần ưu thế phòng không khi kho đạn tên lửa đánh chặn dần cạn kiệt.

Patriot vốn đóng vai trò quan trọng đối với năng lực phòng thủ của Ukraine nhằm đối phó với các cuộc không kích dữ dội của Nga. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã nắm được những vấn đề mới phát sinh và đang cân nhắc lại việc tiếp tục chuyển giao hệ thống Patriot đến các khu vực giao tranh ác liệt.

Trước tình hình đó, châu Âu đang thúc đẩy một phương án thay thế: hệ thống phòng không SAMP/T do liên doanh Pháp – Italy Eurosam phát triển. Được trang bị radar ARABEL có tầm quét 360 độ và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km, SAMP/T được cho là phù hợp hơn với các mối đe dọa hiện đại.

Hệ thống này chỉ cần 15 người vận hành, trong khi Patriot cần tới 90 người, giúp giảm đáng kể gánh nặng nhân sự. SAMP/T sử dụng tên lửa Aster 30 có khả năng đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo ở cự ly tối đa 120km. Pháp và Italy khẳng định phiên bản nâng cấp SAMP/T NG sẽ có khả năng đối phó cả với tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, dù triển vọng này vẫn bị giới chuyên gia hoài nghi.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, đã đưa ra cảnh báo rằng Moskva có thể thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu vào phương Tây nếu cần thiết. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng Nga không có kế hoạch tấn công Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hay châu Âu. Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin TASS vào ngày 17/7, ông Medvedev đã nhắc đến Hội nghị Potsdam năm 1945 và cho rằng bài học từ sự kiện này là không nên nuôi ảo tưởng trong quan hệ với phương Tây.

Ông Medvedev chỉ trích phương Tây vì đã không tuân thủ các thỏa thuận và cho rằng họ không đáng tin cậy, vẫn mang theo “tư tưởng thượng đẳng lệch lạc”. Do đó, ông nhấn mạnh rằng Nga phải hành động phù hợp, sẵn sàng đáp trả toàn diện và có thể tấn công phủ đầu nếu cần thiết. Tuy nhiên, ông cũng bác bỏ các tuyên bố từ NATO và các nước châu Âu rằng Nga có ý định tấn công liên minh quân sự này.

Ông Medvedev nhấn mạnh rằng Tổng thống Nga đã tuyên bố rõ ràng rằng Nga không có ý định gây chiến với NATO hay “tấn công châu Âu”. Ông cho rằng những luận điệu sai lệch như vậy đang được gieo rắc một cách cố tình, nhằm khiến tình hình vốn đã rất căng thẳng càng xấu hơn nữa. Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga cũng cho rằng những lo ngại của ông về lập trường “đối đầu” của châu Âu với Nga là có cơ sở.

Ông Medvedev là đồng minh thân cận của Tổng thống Vladimir Putin và đã nhiều lần đưa ra tuyên bố cứng rắn nhằm vào Kiev và các nước phương Tây kể từ khi xung đột tại Ukraine bùng phát vào tháng 3/2022. Liên quan đến vấn đề Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây tuyên bố tiếp tục viện trợ vũ khí cho Ukraine nhằm gây sức ép để Moskva nghiêm túc hơn trong quá trình đàm phán.

Ông Trump cũng ra tối hậu thư, cảnh báo sẽ áp thuế 100% nếu Nga không giải quyết xung đột ở Ukraine trong vòng 50 ngày. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, phản hồi rằng nước này “không chấp nhận những lời đe dọa”. TASS là một trong những nguồn tin tức chính của Nga, cung cấp thông tin cập nhật về các sự kiện và vấn đề quan trọng của đất nước.

Ukraine tuyên bố sẵn sàng tiến hành đàm phán hòa bình với Nga tại bất kỳ thời điểm và địa điểm nào. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine, Andriy Sybiha, ngày 16/7, đã nhấn mạnh điều này trong cuộc gặp với các Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan và Litva. Ông Sybiha khẳng định rằng Ukraine sẵn sàng tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình dưới mọi hình thức và trong bất kỳ bối cảnh địa lý nào.

Trong khi đó, phát ngôn viên của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Dmitry Peskov, cũng đưa ra tuyên bố liên quan đến vấn đề này. Ông Peskov kêu gọi các nước phương Tây tăng cường gây áp lực lên chính quyền Ukraine nhằm thúc đẩy vòng đàm phán mới giữa Nga và Ukraine. Theo ông Peskov, vai trò trung gian quan trọng trong vấn đề này thuộc về chính quyền Mỹ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump cùng nhóm cộng sự.

Đầu tuần này, ông Peskov cũng cho biết Nga đã sẵn sàng cho vòng đàm phán thứ ba với Ukraine, nhưng vẫn chưa nhận được đề xuất chính thức từ phía Ukraine. Trước đó, vào thời gian qua, Nga và Ukraine đã tổ chức hai cuộc gặp tại Istanbul. Kết quả đạt được từ các cuộc gặp này là việc trao đổi tù binh và bàn giao thi thể các binh sĩ thiệt mạng của quân đội Ukraine.

Đồng thời, hai bên cũng trao đổi các dự thảo bản ghi nhớ nhằm tìm kiếm giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa xác định được thời điểm tổ chức vòng đàm phán thứ ba, mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ và Nga nhiều lần tuyên bố luôn sẵn sàng tổ chức.

Các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn đang tiếp tục diễn ra. Tuy nhiên, việc đạt được một thỏa thuận hòa bình vẫn còn nhiều thách thức và khó khăn. Các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để giảm căng thẳng và mang lại hòa bình cho khu vực.

Trong bối cảnh hiện nay, vai trò của cộng đồng quốc tế trong việc hỗ trợ và tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine là rất quan trọng. Các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đang được kêu gọi tăng cường gây áp lực lên chính quyền Ukraine để thúc đẩy quá trình đàm phán.

Song song với đó, các nước như Thổ Nhĩ Kỳ và các tổ chức quốc tế khác cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện và hỗ trợ cho các cuộc đàm phán hòa bình. Hy vọng rằng, với sự nỗ lực và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, Nga và Ukraine sẽ sớm tìm được giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột.