Thiếu Lâm Tự, biểu tượng nghìn năm của võ thuật Trung Hoa, đang đối mặt với những thách thức lớn khi uy tín của họ bị đe dọa bởi vụ bê bối của sư trụ trì Thích Vĩnh Tín. Sự kiện này đã khiến nhiều người nhớ đến tác phẩm kinh điển của Kim Dung – Thiên Long Bát Bộ, nơi Thiếu Lâm Tự được miêu tả như một thánh địa linh thiêng của Phật giáo và võ thuật.

Tuy nhiên, trong đời thực, Thiếu Lâm Tự đã ngày càng giống một công viên giải trí hơn là một thánh địa. Việc kinh doanh và thương mại hóa đã làm giảm đi yếu tố thiền định và Phật học trong quá trình luyện võ. Sư Thích Diên Minh, một thành viên của dòng Thiếu Lâm thứ 34, hiện đang sống và giảng dạy võ thuật tại Mỹ, đã bày tỏ sự thất vọng với tình trạng hiện tại của Thiếu Lâm Tự.

Ông nhận định rằng việc luyện võ tại Thiếu Lâm Tự không chỉ bao gồm việc học võ công, mà còn phải bao gồm việc cạo đầu, ăn chay theo nghi thức Phật giáo, mặc tăng bào, rèn luyện đạo đức và tìm hiểu kinh nghĩa của đạo Phật. Tuy nhiên, hiện tại, Thiếu Lâm Tự đã quá dễ dãi trong việc đào tạo và truyền thụ võ thuật cho công chúng, nhằm thu hút nhiều học viên.

Thiếu Lâm Tự hiện đang kiếm tiền từ việc bán vé và các hoạt động thương mại khác. Mỗi năm, họ thu về khoảng 40-50 triệu USD từ việc bán vé và hàng trăm triệu USD từ các hoạt động thương mại khác. Tuy nhiên, sư Thích Diên Minh cho rằng vấn đề không phải là việc kinh doanh, mà là cách họ giảm đi yếu tố thiền định và Phật học trong quá trình luyện võ.

Tình trạng thương mại hóa quá mức đã làm cho Thiếu Lâm Tự trở thành một sân khấu trình diễn kungfu, hơn là một nơi thực sự luyện võ. Các võ sĩ xuất thân từ Thiếu Lâm Tự thường thất bại trong các cuộc thi đấu thực chiến, cho thấy khoảng cách lớn giữa kungfu trình diễn và võ thuật đối kháng.

Mặc dù vậy, Thiếu Lâm Tự vẫn được ngưỡng mộ vì võ đạo của mình. Đông đảo người Tây phương vẫn thích tìm hiểu và thọ giáo các võ phái giàu truyền thống này vì các giá trị về văn hóa và tinh thần. Tuy nhiên, sau vụ bê bối của sư trụ trì Thích Vĩnh Tín, người hâm mộ võ thuật Trung Quốc không khỏi chững lại và có một cái nhìn sâu hơn về biểu tượng nghìn năm của làng võ.

Những trường hợp người nổi tiếng trong lĩnh vực nghệ thuật bị bắt giữ gần đây do liên quan đến ma túy đã gây ra một sự quan ngại lớn trong dư luận. Điều đáng chú ý là dường như nhiều người đã quá quen thuộc với những sự việc như thế này và không còn cảm thấy ngạc nhiên hay quan tâm đến vấn đề này.

Trong hai năm qua, hàng chục người nổi tiếng từ nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm ca sĩ, người mẫu, diễn viên và nhà thiết kế thời trang, đã bị phát hiện dính líu đến việc tàng trữ, sử dụng hoặc tổ chức sử dụng ma túy. Việc này đã làm dấy lên một vấn đề đáng lo ngại về việc nghệ sĩ và chất kích thích có mối liên hệ như thế nào.

Lâu nay, nhiều người thường gắn kết giữa nghệ sĩ và chất kích thích với quan điểm rằng nghệ sĩ thường có tính cách đa cảm, đa tình và có lối sống phong lưu, phóng khoáng. Tuy nhiên, cảm xúc và cảm hứng của nghệ sĩ không nhất thiết phải gắn liền với chất kích thích. Việc tìm kiếm cảm xúc và cảm hứng của nghệ sĩ có thể đến từ cuộc sống, từ tâm hồn và từ những rung động trong chính mình, không cần thiết phải gắn với ma túy hoặc chất kích thích.

Khi một số nghệ sĩ vướng vào những ồn ào liên quan đến ma túy, dư luận không nên quá ngạc nhiên hoặc dễ dàng bênh vực họ. Thay vào đó, cần phải nhìn nhận đúng bản chất của vấn đề và không thể ngụy biện bằng những thuộc tính nghề nghiệp hoặc sự yêu thích cá nhân. Nghệ sĩ là người của công chúng, có ảnh hưởng nhất định đến xã hội, đặc biệt là giới trẻ, vì vậy việc họ vi phạm pháp luật phải được nhìn nhận một cách nghiêm túc và không thể dung thứ.

Làm nghệ thuật là một nghề đặc thù và nghệ sĩ có vai trò quan trọng trong việc định hình và phản ánh giá trị văn hóa của xã hội. Nghệ thuật phải luôn được giữ gìn là nơi nuôi dưỡng vẻ đẹp tinh thần của xã hội. Để làm nghệ thuật, ngoài tài năng còn cần đạo đức và ý thức trách nhiệm với cộng đồng. Cảm hứng và sự thăng hoa phải đến từ sự rung động trong tâm hồn, không thể vay mượn từ chất kích thích hay lối sống lệch lạc.

Đã đến lúc cần phải nắn chỉnh lại nhận thức về nghệ thuật và vai trò của nghệ sĩ trong xã hội. Nghệ sĩ cần phải là tấm gương sáng không chỉ về tài năng mà còn về đạo đức và trách nhiệm xã hội. Dư luận cũng cần có cái nhìn nghiêm túc và đúng đắn về vấn đề này, không nên tiếp tục dung thứ hoặc ngụy biện cho những hành vi vi phạm pháp luật của nghệ sĩ. Chỉ khi có sự thay đổi trong nhận thức và hành động, nghệ thuật mới có thể phát triển lành mạnh và trở thành nguồn cảm hứng tích cực cho xã hội.

Nhiều người có ảnh hưởng trực tuyến (KOL) từng được xem là hình mẫu lý tưởng với hình ảnh tích cực và truyền cảm hứng, nay trở thành tâm điểm chỉ trích trên mạng xã hội. Những ồn ào liên quan đến cách hành xử, đời tư và đạo đức nghề nghiệp của các KOL đã được cộng đồng mạng ‘tấn công’ dồn dập trên ứng dụng Threads.

Mới đây, Tina Thảo Thi (Nguyễn Tiến Thịnh, sinh năm 1998), một TikToker nổi tiếng với hình ảnh lạc quan và năng lượng tích cực, đang vướng lùm xùm khi bị nhiều đối tác trong ngành quảng cáo đưa vào ‘danh sách đen’ (blacklist). Bài đăng xin lỗi kèm cam kết tiếp thu ý kiến trên Threads của Tina đã thu hút gần 2 triệu lượt xem chỉ sau chưa đầy một ngày. Không ít người dùng mạng xã hội đã bày tỏ sự thất vọng trước cách cư xử của các KOL.

Trường hợp của Tina không phải cá biệt. Từ đầu năm đến nay, hình tượng ‘nàng thơ’ của influencer với phong cách nhẹ nhàng và đời sống hoàn mỹ liên tục bị đặt dưới lăng kính soi xét. Hồi tháng 6, Thạch Trang (Thạch Nguyễn Phương Trang, sinh năm 1998), YouTuber du học sinh Đức, cũng vướng loạt tranh cãi. Cô bị chỉ trích vì trả thù lao thấp cho tình nguyện viên trong buổi Meet & Greet do chính mình tổ chức, trong khi vé bán ra lên đến 250.000 đồng/người. Cùng thời điểm, Trang còn bị phát hiện sao chép tranh một họa sĩ Nhật Bản để in ảnh làm quà hoặc bán cho fan.

Bên dưới bài đăng xin lỗi, câu mở đầu ‘Tôi xin lỗi vì bị phát hiện’ vô tình trở thành ‘mồi nổ’ cho loạt tranh cãi tiếp theo. Bản ghi chú dài 650 chữ được xem là đáp trả vòng vo, thiếu chân thành. Lê Hà Trúc – KOL sở hữu lượng người theo dõi đông đảo, nổi tiếng với hình ảnh và cuộc sống chỉn chu, hoàn hảo trong từng khung hình ‘chìm’ trong drama kéo dài hơn một tháng.

Vụ lùm xùm bắt đầu từ Threads, khi một tài khoản lên tiếng về thái độ ứng xử của Trúc hút hơn 4 triệu tiếp cận, kèm theo đó là một loạt bình luận tố cô ‘làm màu’, ‘gồng’, ‘không thật’, không tiếp nhận góp ý. Cô cũng bị chỉ trích thái độ đáp trả gay gắt, xóa bình luận, chặn người theo dõi.

Các bài tranh cãi gần đây hầu hết đều bùng nổ và lan truyền từ Threads. Những bài viết chia sẻ quan điểm, ‘bóc phốt’ KOL dễ dàng hút đến hàng triệu lượt tiếp cận. Tất cả dẫn dắt cộng đồng mạng ‘cháy lan’ cảm xúc từ tò mò đến phẫn nộ.

Theo nghiên cứu của Katie Notopoulos từ tạp chí Business Insider, Threads – ứng dụng mạng xã hội mới của Instagram – đang tràn ngập các nội dung câu tương tác. Nền tảng này dường như ưu tiên bình luận hơn chia sẻ lại (repost) hay lượt thích, khiến nó trở thành mảnh đất màu mỡ cho những chiến thuật thao túng.

Sự non trẻ của Threads khiến người dùng chưa đủ kinh nghiệm nhận diện các bài câu tương tác, từ đó tạo cơ hội cho những luồng dư luận bùng phát nhanh chóng.

Các giao diện não-máy tính đã trở thành một chủ đề nóng trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng, nhưng công nghệ đằng sau chúng không chỉ là hư cấu mà đang phát triển nhanh chóng. Hiện tại, các công ty như Synchron và Neuralink đang cạnh tranh để xây dựng một mô hình mà họ có thể thương mại hóa. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với WIRED, phóng viên Emily Mullin đã thảo luận với Lauren và Mike về những đặc điểm nổi bật của mô hình do Synchron phát triển, cũng như những hứa hẹn và hạn chế của các giao diện não-máy tính này.

Công nghệ giao diện não-máy tính đang mở ra những triển vọng mới trong lĩnh vực y tế và công nghệ. Khả năng điều khiển máy tính hoặc các thiết bị khác bằng suy nghĩ có thể giúp những người bị liệt hoặc mắc các bệnh về thần kinh kinh niên có thể tương tác với thế giới bên ngoài một cách dễ dàng hơn. Ngoài ra, công nghệ này cũng có tiềm năng giúp điều trị các bệnh về não và cải thiện chất lượng cuộc sống cho nhiều người.

Tuy nhiên, bên cạnh những hứa hẹn, công nghệ này cũng đặt ra nhiều câu hỏi về vấn đề bảo mật, quyền riêng tư và đạo đức. Khi các thiết bị này có thể đọc và viết tín hiệu não, chúng có thể tiềm ẩn rủi ro về việc lộ thông tin cá nhân hoặc bị lạm dụng. Hiện tại, các công ty đang phải đối mặt với thách thức không chỉ về mặt kỹ thuật mà còn về việc đảm bảo an toàn và bảo mật cho người dùng.

Synchron và Neuralink hiện đang là hai công ty dẫn đầu trong cuộc đua phát triển giao diện não-máy tính. Synchron đã đạt được những bước tiến đáng kể với thiết bị của mình, Stentrode, một thiết bị có thể được cấy ghép vào não thông qua một thủ tục tương tự như đặt stent. Trong khi đó, Neuralink của Elon Musk đang phát triển một thiết bị cấy ghép có thể cho phép người dùng điều khiển máy tính bằng suy nghĩ.

Dù vậy, vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua trước khi công nghệ này có thể được áp dụng rộng rãi. Các vấn đề liên quan đến an toàn, hiệu quả, và khả năng tương thích của thiết bị với cơ thể con người cần được nghiên cứu và giải quyết. Hơn nữa, việc chuẩn hóa và quản lý những công nghệ này cũng là một thách thức lớn mà các nhà phát triển và cơ quan quản lý phải đối mặt.

Tóm lại, sự phát triển của giao diện não-máy tính đang mở ra những khả năng mới trong nhiều lĩnh vực, từ y tế đến công nghệ. Tuy nhiên, để công nghệ này trở thành hiện thực và được áp dụng rộng rãi, cần có sự hợp tác và nỗ lực không chỉ từ các công ty công nghệ mà còn từ các nhà quản lý và cộng đồng quốc tế để giải quyết các thách thức về đạo đức, bảo mật, và quyền riêng tư.

Một nhà báo điều tra người Đức, Julian Röpcke, đã tiết lộ thông tin gây xôn xao trong cộng đồng quốc tế về việc máy móc mang nhãn hiệu VPIC của Việt Nam và Tsugami của Trung Quốc được sử dụng trong nhà máy sản xuất UAV Shahed-136, loại máy bay không người điều khiển mà Nga dùng để tấn công cơ sở hạ tầng dân sự tại Ukraine. Thông tin này đã thu hút sự chú ý của những người quan tâm đến cuộc chiến Nga-Ukraine tại Việt Nam.

Nhà báo Julian Röpcke, hiện đang làm việc tại tờ BILD, đã chia sẻ những hình ảnh chụp các thiết bị Tsugami B0325 xuất xứ Trung Quốc và thiết bị công nghiệp có nhãn VPIC, Vĩnh Phúc, Việt Nam, được phát hiện tại nhà máy sản xuất UAV Shahed/Geran tại Nga hoặc lãnh thổ do Nga kiểm soát. UAV Shahed-136 là loại UAV cảm tử có nguồn gốc công nghệ từ Iran, được Nga sử dụng rộng rãi trong các cuộc tấn công vào Ukraine từ năm 2022 đến nay.

Tuy nhiên, phía Việt Nam và công ty VPIC hiện hoàn toàn im lặng, không có phản hồi chính thức nào tính đến thời điểm hiện tại. Vấn đề ở đây là Nga hiện bị Liên Minh Châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Anh và nhiều quốc gia khác áp đặt hàng loạt biện pháp cấm vận, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự, công nghệ cao và xuất khẩu linh kiện có khả năng sử dụng kép.

Do đó, bất kỳ công ty nào tham gia hỗ trợ sản xuất vũ khí cho Nga – dù gián tiếp qua cung ứng thiết bị – đều có thể vi phạm các lệnh cấm vận nếu giao dịch diễn ra sau năm 2022 hoặc không được khai báo đúng mục đích sử dụng. Nếu thông tin của Röpcke là xác thực và thiết bị từ Việt Nam được sử dụng cho sản xuất UAV quân sự Nga, thì công ty VPIC có thể bị cáo buộc vi phạm các quy định về kiểm soát xuất khẩu, đặc biệt nếu họ không có biện pháp kiểm tra người dùng cuối.

Chắc chắn chính quyền CSVN sẽ bị yêu cầu giải trình về việc kiểm soát xuất khẩu công nghệ, dẫn đến áp lực phải điều tra nội bộ hoặc hợp tác với các cơ quan quốc tế, nếu các cuộc điều tra của các nước tham gia cấm vận tìm hiểu và xác định. Việt Nam hiện không nằm trong danh sách bị trừng phạt. Tuy nhiên, nếu bị phát hiện không kiểm soát được chuỗi cung ứng công nghiệp, ít nhất Hà Nội sẽ bị liệt kê vào danh sách theo dõi liên quan đến hỗ trợ quân sự cho Nga.

Công ty VPIC có thể bị đưa vào danh sách trừng phạt của Mỹ hoặc EU, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu toàn cầu. Có khả năng công ty này và liên quan đến cả Việt Nam sẽ bị hạn chế tiếp cận công nghệ phương Tây hoặc chịu giám sát đặc biệt. Dù chỉ là một chi tiết nhỏ trong mạng lưới công nghiệp quốc tế, nhưng một thiết bị máy móc có mặt trong dây chuyền sản xuất vũ khí tấn công cũng có thể trở thành lý do dẫn đến trừng phạt kinh tế hoặc cắt đứt hợp tác thương mại.

Đây là biểu hiện điển hình của tính hai mặt trong chính sách đối ngoại: một mặt giữ vai trò là quốc gia có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, mặt khác lại có dấu hiệu dung túng cho các hoạt động gián tiếp hỗ trợ một bên bị lên án là xâm lược. Nếu bị đưa vào điều tra trong thời gian tới, Việt Nam có thể bị đánh mất tính chính danh và uy tín quốc tế, đặc biệt trong vai trò tại ASEAN và các diễn đàn đa phương như APEC, Liên Hợp Quốc, hay trong các đàm phán thương mại tự do.

Sự mất niềm tin từ cộng đồng quốc tế sẽ kéo theo hậu quả sâu rộng: các đối tác phương Tây có thể giảm cấp độ hợp tác, gia tăng kiểm soát thương mại công nghệ, hoặc thậm chí áp đặt chế tài. Quan trọng hơn, Việt Nam sẽ bị nghi ngờ về tính nhất quán trong chính sách đối ngoại, làm xói mòn hình ảnh quốc gia trung lập, tôn trọng luật pháp quốc tế mà Hà Nội luôn cố gắng xây dựng. Giữa bối cảnh hiện nay, nếu cơ quan chức năng Việt Nam cũng như công ty VPIC không sớm lên tiếng hoặc không có các biện pháp cần thiết để kiểm soát và ngăn chặn những giao dịch liên quan, hình ảnh cũng như vị thế quốc gia sẽ đứng trước nhiều thách thức, rủi ro. Một điều đáng quan ngại là các yêu cầu minh bạch và giải trình có thể xuất hiện từ các quốc gia và tổ chức cùng có liên quan.

Mới đây, Việt Nam đã bỏ phiếu thuận tại Liên Hợp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine, cho thấy có vẻ như lập trường của Hà Nội là rõ ràng ủng hộ luật pháp quốc tế và nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, nếu thông tin do nhà báo Julian Röpcke công bố là chính xác, thì Việt Nam đang thể hiện một mâu thuẫn nghiêm trọng giữa lập trường ngoại giao và hành vi thực tiễn.

Việt Nam, thông qua các động thái trong tương lai, sẽ chứng minh liệu rằng nước này có nghiêm túc cam kết bảo vệ các nguyên tắc chung về thượng tôn pháp luật trong hoạt động quốc tế hay sẽ bỏ qua rủi ro mâu thuẫn, ảnh hưởng lớn đến lợi ích của Việt Nam và uy tín trên trường quốc tế.

Người nổi tiếng và chất ma túy – Khi tài năng không phải là lá chắn cho vi phạm

Gần đây, hàng loạt vụ việc người nổi tiếng liên quan đến chất ma túy đã khiến dư luận bàng hoàng và thất vọng. Dù có tài năng hay danh tiếng lẫy lừng đến đâu, người của công chúng không thể đứng ngoài chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Trong nghệ thuật, sáng tạo không chỉ cần tài năng mà còn đòi hỏi bản lĩnh để vượt qua cám dỗ.

Tài năng không phải là ‘lá chắn’ cho vi phạm

Ngày 23.7, thông tin nhà thiết kế Nguyễn Công Trí bị bắt vì tham gia đường dây tổ chức, sử dụng trái phép chất ma túy khiến nhiều người bàng hoàng. Tại Việt Nam, anh được mệnh danh là ‘anh cả của làng mốt’, là ‘bàn tay vàng’ đứng sau trang phục biểu diễn, thảm đỏ của loạt mỹ nhân đình đám như Hồ Ngọc Hà, Thanh Hằng, Tăng Thanh Hà, Mỹ Tâm… Ở thị trường quốc tế, các thiết kế mang dấu ấn Nguyễn Công Trí từng được nhiều ngôi sao hạng A lựa chọn như Beyoncé, Katy Perry, Jennifer Lopez, Lisa và Rosé (Blackpink)…

Chỉ một ngày sau, rapper Bình Gold cũng bị phát hiện lái xe ô tô Audi chặn đầu ô tô khác trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai. Khi kiểm tra, lực lượng chức năng xác định anh dương tính với ma túy. Đáng chú ý, chính nam rapper đã đăng tải đoạn video lái xe với tốc độ hơn 100 km/h lên mạng xã hội, kèm theo thái độ thách thức, khiến dư luận phẫn nộ.

Trước đó, công chúng từng nhiều lần thất vọng khi chứng kiến những nghệ sĩ từng được yêu mến vướng vào vòng lao lý vì liên quan đến chất cấm. Có thể kể đến những cái tên như diễn viên hài Hữu Tín, ca sĩ Chu Bin, Châu Việt Cường, Chi Dân, người mẫu Andrea Aybar…

Sau hàng loạt vụ việc người nổi tiếng vướng vào ma tuý, nhiều ý kiến cho rằng nghệ sĩ cần sự kích thích để sáng tạo. Không ít người vẫn biện hộ rằng nghệ thuật cần những ‘trải nghiệm mạnh’, cần ‘thăng hoa’ hay ‘thoát ly thực tại’ để tìm cảm hứng và việc sử dụng chất kích thích đôi khi là một phần của hành trình đó.

Tuy nhiên, ma túy chưa bao giờ là con đường ngắn dẫn tới sáng tạo hay thành công. Đó là cánh cửa dẫn đến vực thẳm, nơi tài năng bị vùi lấp, danh tiếng sụp đổ.

Người của công chúng phải giữ mình

Nghệ sĩ là người của công chúng, không chỉ mang trên vai trọng trách sáng tạo nghệ thuật, mà còn là đại diện cho hình ảnh văn hóa, lối sống, thậm chí là lý tưởng sống của một bộ phận công chúng trẻ. Bởi vậy, người nổi tiếng phải ‘giữ mình’ là điều cần thiết.

Trong cuộc họp báo thường kỳ Quý II năm 2025, diễn ra chiều 24.7, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Trần Hướng Dương cho biết: ‘Quan điểm của Cục NTBD cũng như của Bộ VHTTDL, các nghệ sĩ cũng là công dân, vì vậy, trước hết, nghệ sĩ phải thực hiện theo đúng quy định của công dân trước pháp luật.’

‘Đối với nghệ sĩ, họ càng phải nâng cao ý thức hơn nữa. Tôi cho rằng người nghệ sĩ cần có khán giả, khi mất niềm tin của khán giả thì nghệ sĩ không còn gì nữa’, ông Trần Hướng Dương nói.

Điều đáng nói, trong thời đại mạng xã hội, mọi hành vi, phát ngôn của nghệ sĩ đều có sức lan tỏa mạnh mẽ, đặc biệt tác động tới nhận thức và hành vi của giới trẻ. Khi người nổi tiếng vướng vào sai phạm, hệ lụy không chỉ dừng ở sự sụp đổ hình tượng cá nhân mà còn ảnh hưởng tiêu cực tới những người đang xem họ là thần tượng.

Niềm tin công chúng có thể bị tổn thương, dẫn đến sự hoài nghi hoặc thậm chí là sự tiếp nhận những hành vi sai trái, lệch chuẩn. Bởi vậy, nghệ sĩ cần ý thức rõ tầm ảnh hưởng của mình. Mỗi hành động không chỉ phản ánh bản thân, mà còn góp phần định hình giá trị văn hóa xã hội.

Nghề làm nghệ thuật không chỉ cần tài năng mà còn đòi hỏi đạo đức, bản lĩnh và sự tỉnh táo. Sự ‘cháy’ trong nghệ thuật sẽ trở nên vô nghĩa nếu nghệ sĩ ‘lụi tắt’ trong đời sống vì những cú trượt đạo đức.

Ma túy và các chất kích thích không bao giờ là chất xúc tác cho sáng tạo đích thực. Những lời biện minh như ‘để thăng hoa cảm xúc’ hay ‘thoát khỏi thực tại’ chỉ là cách che giấu sự yếu đuối và thiếu kiểm soát.