Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 113/CĐ-TTg ngày 19/7/2025, tập trung vào việc triển khai các giải pháp nhằm phát triển hiệu quả vận tải đường thủy và thúc đẩy sự phát triển của ngành logistics trong lĩnh vực vận tải. Công điện này được gửi đến các Bộ trưởng của các Bộ liên quan như Xây dựng, Tài chính, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Quốc phòng, Công an; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Việt Nam sở hữu hệ thống sông ngòi với tổng chiều dài có khả năng khai thác vận tải khoảng 42.000 km, cùng với đường bờ biển dài hơn 3.260 km và nhiều cửa sông, vịnh tự nhiên thuận lợi. Những điều kiện tự nhiên này tạo ra lợi thế lớn cho việc phát triển vận tải thủy nội địa và vận tải ven biển. Đây là phương thức vận tải được xem là có chi phí thấp và khả năng chuyên chở hàng hóa với khối lượng lớn, giúp giảm tải áp lực cho đường bộ, đường sắt và đóng góp vào sự phát triển kinh tế bền vững.
Trong những năm gần đây, vận tải thủy đã từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải quốc gia. Tỷ trọng vận tải hàng hóa bằng đường thủy nội địa và ven biển có xu hướng tăng lên, cho thấy sự dịch chuyển trong việc sử dụng các phương thức vận tải. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, kết cấu hạ tầng phục vụ cho phát triển vận tải thủy vẫn còn nhiều bất cập. Năng lực đội tàu, công tác quản lý phương tiện, chất lượng nguồn nhân lực cũng như sự kết nối giữa các phương thức vận tải còn hạn chế, gây trở ngại cho sự phát triển của ngành vận tải thủy.
Trước những tồn tại và hạn chế này, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các Bộ và địa phương triển khai các giải pháp nhằm khắc phục và tạo động lực mới cho ngành vận tải thủy phát triển nhanh và bền vững. Cụ thể, Bộ Xây dựng được yêu cầu khẩn trương rà soát và sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật ngành hàng hải, đường thủy. Bộ này cần tập trung vào việc xây dựng các chính sách khuyến khích và thu hút đầu tư xã hội vào hạ tầng, phương tiện vận tải thủy, cũng như nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và phát triển công nghệ.
Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ chủ trì trong việc cân đối và bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 cho các dự án trọng điểm phát triển hạ tầng đường thủy, hàng hải. Điều này được xem là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của kết cấu hạ tầng và nâng cao năng lực vận tải.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường được yêu cầu rà soát và đơn giản hóa thủ tục giao đất, cho thuê đất, giao khu vực biển để phát triển hạ tầng cảng, bến thủy nội địa, cảng biển, cũng như nạo vét luồng hàng hải, đường thủy. Việc này sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư và phát triển các dự án trong lĩnh vực vận tải thủy.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng được yêu cầu rà soát và cập nhật quy hoạch sử dụng đất, bố trí quỹ đất phục vụ xây dựng cảng thủy nội địa, bến cảng biển theo quy hoạch. Đồng thời, tích hợp quy hoạch trung tâm logistics, kho bãi, trung tâm phân phối hàng hóa gắn với vận tải thủy nội địa để phát triển ngành logistics một cách đồng bộ và hiệu quả.
Với những giải pháp và yêu cầu cụ thể, Thủ tướng Chính phủ hy vọng sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực trong việc phát triển vận tải đường thủy và logistics. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững mà còn giúp đa dạng hóa các phương thức vận tải, giảm tải áp lực cho các phương thức vận tải khác và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
